Volop plannen corporaties; realisatie kan alleen samen met andere partijen

Voor 33.640 woningen zijn de plannen ‘hard’. Dat betekent dat de bouw al is gestart of dat de vergunning onherroepelijk is. De plannen voor de (middel)lange termijn zijn zachter, bijvoorbeeld omdat het vergunningstraject nog niet is afgerond. Ook hebben corporaties op dit moment beperkt eigen grond voorhanden. Het snel beschikbaar komen van meer bouwlocaties voor sociale woningbouw is cruciaal voor de realisatie van alle nieuwbouwplannen die corporatie in hun begrotingen ingeboekt hebben.

De planning van middenhuurwoningen blijft met 18.150 woningen nog wel flink achter bij de ambitie van 50.000 middenhuurwoningen in 2030. Corporaties hebben in 2022 en 2023 reeds 1.140 woningen gerealiseerd. Tot en met 2030 zijn 16.710 woningen ingeboekt. Voor geplande woningen tot 2028 geldt dat de plannen voor 2.410 woningen 'hard' zijn en voor 11.680 woningen 'zachter'. Naast dat de investeringsplannen van corporaties achterblijven, zorgt ook hier het gebrek aan bouwlocaties voor grotere onzekerheid vanaf 2025.

Corporaties zijn voornemens van 2024 tot en met 2028 349.600 bestaande woningen ‘toekomstklaar’ te isoleren en 72.200 woningen te isoleren voor een middentemperatuur warmtenet. Bij 90.800 woningen worden kleinere maatregelen genomen zoals vervangen van glas of dakisolatie. Daarnaast hebben corporaties de ambitie om tot en met 2028 zo’n 229.000 woningen van het aardgas af te halen. Om de NPA-doelstelling van 450.000 woningen aardgasvrij te realiseren, moet het verduurzamingstempo vanaf 2028 omhoog naar 80.000 per jaar. Dit is een grote en complexe uitdaging waarbij samenwerking tussen de betrokken partijen essentieel is. In veel gemeenten zijn de uitvoeringsplannen voor warmtetransitie nog niet bekend of bieden onvoldoende handelingsperspectief. Daardoor moeten de plannen voor het aardgasvrij maken van woningen in veel steden en regio’s nog op gang komen. 

Het verduurzamen van woningen met een EFG-label loopt gestaag door. Van 2024 tot en met 2028 worden volgens de plannen 129.400 woningen met een EFG-label aangepakt. Van de 181.700 woningen met energielabel EFG in 2023, zijn er naar verwachting 52.300 over in 2029. Veel van deze EFG-woningen kunnen of hoeven niet geïsoleerd worden, bijvoorbeeld omdat het monumenten betreft. Daarnaast gaat het om woningen in een VvE, waarbij bewoners moeten instemmen met de verduurzamingsplannen. Dit vraag om meer afstemming waardoor het langer duurt om woningen te verduurzamen.

De belangrijkste obstakels bij het verduurzamen zijn milieu- en natuurregelgeving en de sterk gestegen kosten. Dit jaar is netcongestie daar als belangrijk knelpunt bij gekomen. 

De investeringen van woningcorporaties in leefbaarheid nemen aanzienlijk toe, met verwachte uitgaven van € 154 miljoen in 2028, vergeleken met € 93 miljoen in 2022. Ook zetten corporaties meer personeel in op leefbaarheid. Van 2.180 fte in 2022 naar 2.270 fte vanaf 2027.

Corporaties verdubbelen hun investeringen in DAEB-woningen de komende 2 jaar. Die gaat van € 8,3 miljard in 2023 naar € 16,6 miljard in 2025. Deze toename is nodig om de woningbouw(plannen) en geplande duurzaamheidsmaatregelen te financieren. Daarvoor moeten corporaties in de periode 2023 tot en met 2025 meer geld lenen. De gemiddelde financieringsbehoefte is in de periode van 2024 tot en met 2028 € 11,4 miljard per jaar.

De Aedes-forecast 2024 is gebaseerd op uit de Prospectieve informatie (dPi 2023) en 4 enquêtes onder corporaties over de onderwerpen: Woningbouw, Grond en locaties, Verduurzaming en Betaalbare woningen in leefbare wijken. Zo’n 65% van de corporaties heeft deelgenomen aan tenminste één vragenlijst, wat overeenkomt met een vertegenwoordiging van 75% van alle verhuurbare eenheden in Nederland.

De Aedes-forecast helpt corporaties in beeld te brengen in hoeverre de ambities uit de Nationale Prestatieafspraken (NPA) worden omgezet in plannen, zowel op landelijk als op regio (woondeal) niveau. Ook maakt het inzichtelijk tegen welke uitdagingen corporaties aanlopen bij de uitvoering van deze plannen, zodat ze samen met collega-corporaties en andere betrokken partijen kunnen werken aan oplossingen.