Woningcorporaties kunnen op verschillende manieren woningdelen faciliteren:
- Inwonen: dit is de eenvoudigste manier om meer mensen in een huis te laten wonen. Inwonen kan in elk huis en gebeurt doorgaans voor korte duur, zonder (huur)contract en soms tegen een geringe vergoeding.
- Hospitaverhuur: het verhuren van 1 of meerdere kamers door de huidige bewoner(s), de hospita. Woningcorporaties kunnen hierover afspraken maken met een hospitaverhuur-facilitator die zorgt voor de match tussen de bewoner(s) en kandidaat-huurders.
- Friends-contracten: het verhuren van een huis aan meerdere alleenstaanden met een gezamenlijk huurcontract. De gezamenlijke huurders zorgen voor huurbetaling en zoeken een nieuwe medehuurder als er een vertrekt.
- Kamergewijze verhuur: het verhuren van een huis aan 2 of meer alleenstaanden met afzonderlijke huurcontracten. Het gaat hierbij om 2 of meerdere onzelfstandige wooneenheden.
Wat zijn randvoorwaarden voor de inzet van het instrument?
Woningdelen is een relatief nieuwe maatregel om doorstroming te bevorderen en is vooral gericht op het zorgen voor voldoende woonplekken. Het is relatief makkelijk te organiseren. Er zijn aangepaste contracten nodig, en wellicht afspraken met een hospitaverhuur-facilitator.
Woningdelen is (bij uitstek) een maatwerkvoorziening. De meeste huurders willen hun woning niet delen. Maar voor mensen die dat wel willen biedt deze vorm uitkomst.
Bijvoorbeeld 2 broers op leeftijd die een woning willen delen. Wel brengt woningdelen ook risico’s met zich mee: wat als een van de 2 niet langer de woning wil delen? Hoe los je dat op?
Het woningdelen zorgt ervoor dat woningen beter worden benut. Dit kan meer mensen aan een passende woning helpen. Doordat mensen met elkaar samenwonen, kan het ook een middel tegen eenzaamheid zijn en bijdragen aan onderlinge hulp en steun.
Tips uit onderzoek en praktijk
- Woningen hoeven niet heel groot te zijn om te delen. De motivatie om de woning te delen is vaak de wens om anderen te helpen, eenzaamheid tegen te gaan en/of iemand te hebben die een oogje in het zeil houdt. Dat kan ook in kleinere woningen dan een 4-kamerwoning.
- Met gemeenten zijn afspraken te maken over het maximale bedrag dat iemand met een bijstandsuitkering aan kamerhuur mag ontvangen, waardoor onderhuur ook bij huurders met een uitkering mogelijk wordt. In sommige gemeenten kan kamerverhuur specifiek worden benut om (huur)schulden af te lossen.
- Bespreek eventuele ideeën om woningdelen te stimuleren en/of faciliteren met de gemeente en start eventueel een gezamenlijke pilot. De gemeente kan daarna zo nodig de regelgeving over inwonen aanpassen.
- Laat mensen die in de woning erbij komen, hun opgebouwde inschrijfduur behouden, zodat zij na het woningdelen meer kans hebben op een volgende woning. Hierdoor durven mensen ook sneller (op proef) te gaan samenwonen.
Inspirerende voorbeelden
Zayaz faciliteert woningdelen en -splitsen
Woningcorporatie Zayaz biedt woningdelen aan als woonoplossing. Iedereen die een woning wil delen, kan hiervoor in aanmerking komen. Dit vraagt om het faciliteren van een goede match tussen bewoners. Zayaz ontwikkelde in dit kader een menukaart van wat toekomstige woningdelers wel en niet prettig vinden. Op basis hiervan kunnen ze een goede match maken. Voor woningdelen moet, net als voor woningsplitsen, in de gemeente Den Bosch een aparte omgevingsvergunning worden aangevraagd voor afwijkend gebruik van het bestemmingsplan. In sommige gevallen is het nodig om ook een vergunning op basis van de huisvestingsverordening aan te vragen.
Op dit moment worden er op 3 plekken in Den Bosch woningen gedeeld. Hier delen jongvolwassen samen een woning. Naast het woningdelen zijn er ook 7 woningen gesplitst. Door deze 7 gesplitste woningen heeft corporatie 18 huishoudens kunnen huisvesten. Dat zijn 11 extra huishoudens ten opzichte van het regulier verhuur van deze woningen.
Salland Wonen biedt ‘Deelhusen’ aan
In Raalte (Overijssel) biedt woningcorporatie Salland Wonen ‘Deelhusen’ aan: 2 bevriende jongvolwassenen delen samen een eengezinswoning voor maximaal 5 jaar. Het concept is voor jongeren die het huis uit willen maar niet per se alleen willen gaan wonen. Het gaat in dit voorbeeld dus meer om de mogelijkheden voor starters te vergroten dan om doorstroming. Door de woning en daarmee ook de woonkosten te delen, is het huren een stuk betaalbaarder. De huurders behouden hun inschrijftijd, waardoor de kans om verder te kunnen verhuizen groter is. Salland Wonen biedt het huurhuis via loting aan. Jongeren vanaf 18 tot en met 27 jaar, die in de gemeente Raalte wonen, kunnen reageren. De winnaar van de loting draagt een huisgenoot voor. Beide huurders krijgen een eigen huurovereenkomst.
Tijdelijk een kamer huren
Onder de Pannen is een project van De Regenboog Groep waarmee mensen die een kamer over hebben in hun (koop/ (sociale) huur) woning, deze legaal kunnen verhuren aan een stadgenoot die dringend op zoek is naar woonruimte. Een hospita anno 2021: de kamerhuurder betaalt huur aan De Regenboog Groep, De Regenboog Groep betaalt dezelfde huur aan de hoofdbewoner. Deze hoofdbewoner/ verhuurder verdient iets extra's zonder in de problemen te komen bij de Belastingdienst, uitkeringsinstantie of woningcorporatie. Huurders met een huurachterstand kunnen die via deze constructie in één keer aflossen. De Regenboog Groep betaalt de huurachterstand in één keer af en de kamerhuurder betaalt door onderhuur de achterstand weer af bij De Regenboog Groep. Er wordt niet gekort op een eventuele bijstandsuitkering of toeslagen. Het project is opgezet in Amsterdam en wordt inmiddels ook in andere gemeenten uitgevoerd, zoals Zwolle, Utrecht en Meierij Bommelerwaard.
Takecarebnb
Een ander project is Takecarebnb. Takecarebnb is er voor vluchtelingen met een verblijfsvergunning die in het asielzoekerscentrum wachten op een woning. Takecarebnb maakt het mogelijk dat zij tijdelijk bij een gastgezin kunnen logeren. De gast(en) blijven maximaal 3 maanden logeren en verhuizen dan weer.
