Het rapport geeft ideeën voor een beter huisvestingsbeleid. Welke punten zijn bijvoorbeeld geschikt om de Nederlandse woningmarkt te verbeteren?
‘Laat ik drie zaken noemen. Wat het Nederlandse systeem ondermijnt, is de makkelijke toegang voor speculanten tot de woningmarkt. Die kopen de betaalbare woningen op om ze voor hoge huurprijzen weer in de markt te zetten. Mensen met een middeninkomen zijn daar op aangewezen. Housing2030 benadrukt het belang van regelgeving om die voortschrijdende financialisering van de woningmarkt te stoppen: een huis is geen beleggingsobject dat optimaal moet renderen. Het rapport pleit voor belastingheffing op speculatie. Niet alleen met woningen, maar ook met grond.
Het helpt ook om sociale huurwoningen toegankelijk te houden voor een brede inkomensgroep. Vroeger was dit de kern van de Nederlandse volkshuisvesting, maar dit staat nu onder druk. Dat zorgt onder meer voor concentratie van sociale problematiek in wijken.
Ten slotte leidt de hypotheekrenteaftrek tot hoge huishoudschulden. Dit beleid drijft, samen met het tekort aan betaalbare huisvesting, de woningprijzen op. De Nederlandse regering moet dat echt evalueren.’
Zijn er Nederlandse best practices die toepasbaar zijn in andere landen?
‘Zeker. Nederland is voor Housing Europe een go-to-bron als het gaat om innovatie. Op onze Housing Evolution Hub met Europese innovatieve projecten zijn jullie niet voor niets oververtegenwoordigd. Jullie poldermodel van overleg en samenwerking is misschien lastig te exporteren, maar andere landen kunnen er wel van leren. Ik denk aan het Sociaal Huurakkoord waarin Aedes en de Woonbond hebben afgesproken dat verduurzamende renovaties voor de huurders kostenneutraal zijn. Of de Startmotor waarbij woningcorporaties en warmtebedrijven samenwerken aan het versneld van het gas afhalen van een fors aantal woningen.
De consensusgerichte aanpak van Nederland om alle partijen mee te krijgen, is ook een goede basis voor lokale innovaties. SPACE-S in Eindhoven vind ik een mooi voorbeeld. Deze nieuwe wijk is door onder meer Woonbedrijf samen met de toekomstige bewoners ontworpen. Die dachten niet alleen mee over het ontwerp en de woningen, maar ook over de manier waarop ze samen willen wonen.
Het Discus Housing First-project van HVO Querido in Amsterdam is ook inspirerend. Dit was het eerste project in Europa waar daklozen een huis krijgen voordat er verdere ondersteuning start om hun leven weer op de rails te krijgen. De bewoners worden gestimuleerd elkaar daarbij te helpen. Zonder woning als veilige basis lukt dat niet.
Zo zijn er nog veel meer voorbeelden uit Nederland stimulerend. Blijf ons dus alsjeblieft met dit soort #Future Pop-Ups inspireren!´
De markt gaat de problemen op de woningmarkt niet oplossen. Dat is de belangrijkste boodschap van het rapport. Hoe kijkt u in dit verband naar de recente Woonprotesten in de grote steden?
‘Mensen willen dat wonen weer betaalbaar wordt. En die protesten hebben effect. Steeds meer grote Nederlandse steden gaan beleggers verbieden huizen te kopen om ze vervolgens te verhuren. Ook in Brussel begint het besef te dagen dat de markt de problemen op de woningmarkt niet kan oplossen. Jullie Europarlementariër Kim van Sparrentak heeft dat succesvol geagendeerd met haar rapport On access to decent and affordable housing for all. Ze kreeg de steun van het hele Europees Parlement.
Een toekomstbestendige huisvesting voor iedereen kunnen we niet aan de vrije markt overlaten. Housing Europe blijft samen met het Parlement en de Europese steden voor die boodschap lobbyen. Als krachtige vertegenwoordiger van de Nederlandse woningcorporaties is Aedes daarbij een belangrijke bondgenoot. The work goes on – Let’s keep it up!'
Meer over #Housing2030
Het volledige rapport #Housing2030.
Beluister het #Housing2030-webinar waaraan ook Aedes-voorzitter Martin van Rijn deelnam.
Kostenneutraliteit voor huurders betekent niet dat verduurzaming ook voor corporaties kostenneutraal is. De betaalbaarheid van de energietransitie blijft voor corporaties een key-issue.
