Martin van Rijn aan kabinet: ‘Geef woningcorporaties financiële ruimte’

Dat betekent dat er aan enkele fiscale knoppen gedraaid moet worden, zoals de vennootschapsbelasting, de ATAD-belasting en de verhuurderheffing (wat een belasting op sociale huurwoningen is). Corporaties worden zwaar belast. Zo zwaar zelfs, dat het uitoefenen van de kerntaak van corporaties onder hoge druk staat. Anders gezegd, volkshuisvesting wordt er onmogelijk door gemaakt terwijl ze juist een van de partners van de overheid kunnen zijn als het gaat om het bestrijden van de woningnood.

Neem de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn weliswaar ondernemers, maar hebben geen winstoogmerk. Alle winst die gemaakt wordt, vloeit terug naar de woningen in de vorm van onderhoud, verduurzaming (juist nu keihard nodig) en in de vorm van nieuwbouw. En hoe meer corporaties investeren, hoe meer vennootschapsbelasting ze moeten betalen. Dat is straf op het goed uitvoeren van de maatschappelijke taak!

Ook is er ATAD. Deze belastingmaatregel is bedoeld om internationale belastingontwijking tegen te gaan en is door de Nederlandse regering aangevuld met de eis om minder vreemd vermogen te gebruiken. Vooral woningcorporaties worden erdoor geraakt. De samenleving verlangt van corporaties dat zij zoveel mogelijk maatschappelijke prestaties leveren en dat willen corporaties ook.

De enige manier om dit te financieren is met vreemd vermogen en dat is ook een politieke (opgenomen in de Woningwet) wens. Door de invoering van ATAD worden honderden miljoenen euro’s jaarlijks onttrokken aan de volkshuisvesting. De ATAD-last is gemiddeld 275 miljoen euro per jaar. De overheid geeft zelf het signaal al af dat deze maatregel niet voor de corporaties in het leven is geroepen, door een compensatiemaatregel. Van Rijn roept dan ook op: ‘Als het kabinet zelf ook inziet dat deze regel aan zijn doel voorbij schiet, zonder de corporaties er dan van uit! Dat is beter dan achteraf een compensatieregeling in het leven te roepen.‘

Dan de verhuurderheffing. Deze belasting op sociale huurwoningen is ooit ingevoerd als crisisheffing. En deze heffing wordt nu weliswaar voor een kwart afgeschaft, maar dat betekent dat er jaarlijks nog steeds 1,5 miljard euro moet worden afgedragen. Na dit jaar hebben woningcorporaties al meer dan 13 miljard euro afgedragen aan de verhuurderheffing. Dat geld wordt opgebracht door de huurders van sociale huurwoningen.

De verlaging met 500 miljoen euro is goed, maar het zorgt er nog niet voor dat de corporaties alle opgaven ook op de langere termijn kunnen (blijven) realiseren. Overigens blijkt dat de verlaging van de heffing in 2025 alweer volledig is verdampt door de stijgende WOZ-waarden. Om op de lange termijn investeringen te kunnen realiseren moeten corporaties zicht hebben op financiële haalbaarheid op de lange termijn, niet op ad-hoc kortingsregelingen.

Van Rijns oproep is vooral: zet de corporaties weer in hun kracht. Laat ze werken aan betaalbare en goede duurzame woningen, in leefbare wijken. Laat corporaties werken aan volkshuisvesting en laat ze een deel van de woningcrisis helpen oplossen. Laat corporaties weer doen waarvoor we ze hebben opgericht.