Drie ministeries en Aedes stelden in juli 2020 vast dat corporaties tot 2035 geld tekort komen om aan al hun maatschappelijke opgaven te voldoen. Het structurele tekort manifesteert zich al binnen een paar jaar, liet het onderzoek Opgaven en middelen corporatiesector zien. Minister Ollongren zegde toe structurele oplossingsrichtingen uit te werken voor een volgend kabinet.
Minister: twee voorbeeldpakketten
In een brief aan de Tweede Kamer van 19 maart 2021 schetst de minister twee ‘voorbeeldpakketten’ van maatregelen die woningcorporaties zouden moeten helpen bij het realiseren van hun opgaven. In het pakket ‘Lastenverlichting’ gaat de verhuurderheffing omlaag en wordt de overblijvende opbrengst van de heffing omgezet in subsidies voor de vijf regio’s met de meeste druk. Het pakket ‘Sector’ is gebaseerd op verhoging van de huren en minder sociale huurwoningen.
Scenario’s ontoereikend voor opgaven
Aedes reageert in een eigen brief aan de Tweede Kamer met verbazing op de scenario’s. Die zijn volgens Aedes ontoereikend om de maatschappelijke opgaven van corporaties op langere termijn te realiseren. Aedes maakte inmiddels met 33 andere organisaties de Actieagenda Wonen, een plan om de wooncrisis in Nederland aan te pakken. Dat voorstel bevat investeringen van corporaties van bijna 140 miljard tot en met 2035. Deze investeringen zijn alleen mogelijk als de verhuurderheffing niet langer de investeringscapaciteit van corporaties afroomt. De Actieagenda Wonen werd goed ontvangen en kreeg ook bijval van nagenoeg alle politieke partijen. De scenario’s die minister Ollongren in haar brief beschrijft sluiten er echter niet bij aan.
Aedes: ‘Actieagenda Wonen beter voorwerk nieuw kabinet’
Aedes heeft allereerst kritiek op de bijgestelde berekeningen van het ministerie. De lagere bevolkingsprognose als gevolg van de coronacrisis (minder immigratie) is vermoedelijk incidenteel, maar werkt zwaar door en leidt tot onderschatting van de opgaven. Ook zijn de effecten van de huurbevriezing niet doorgerekend, terwijl dat grote gevolgen heeft voor de investeringsruimte van corporaties.
Aedes is volledig verbouwereerd over het scenario waarin de huren stijgen en de corporatiesector kleiner wordt. Dat zou zeer inconsistent beleid zijn, het staat namelijk haaks op recent genomen besluiten om de huren te bevriezen en corporaties meer middeldure huurwoningen te laten bouwen. Zo’n 700.000 Nederlanders zonder alternatieven zou een sociale huurwoning worden ontzegd. Het andere scenario laat terecht zien dat de verhuurderheffing een belangrijke sleutel is om de mogelijkheden van corporaties te verruimen. Er ontstaat op korte termijn ruimte, maar ook dit scenario biedt geen structurele oplossing voor de langere termijn, terwijl dat juist het vraagstuk was.
Investeringen in sociale huurwoningen vragen om langere termijn-zekerheid. Wat Aedes betreft hebben 34 partijen met de Actieagenda Wonen samen veel beter voorwerk gedaan voor het nieuwe kabinet dan het ministerie met deze scenario’s.
