Hoe ontstaat scheefwonen?
Scheefwonen ontstaat vaak wanneer het inkomen verandert nadat de woning gehuurd is. Zo ontstaat goedkoop scheefwonen als huurders meer gaan verdienen en duur scheefwonen als huurders juist minder gaan verdienen.
Hoe groot is het probleem van goedkoop scheefwonen?
Woningcorporaties mogen alleen bij de toewijzing van een woning vragen naar het inkomen van huurders. Zodat ze kunnen toetsen of diegene recht heeft op de sociale huurwoning. Daarna hebben corporaties geen zicht meer op de ontwikkeling van het inkomen van huurders. Corporaties weten dan ook niet hoe vaak goedkoop scheefwonen voorkomt.
Onderzoeken wijzen uit dat deze vorm van scheefwonen de laatste jaren in het algemeen is afgenomen. Zo blijkt uit het WoON2021-onderzoek dat er in 2018 nog 161.000 scheefwoners waren; in 2021 zijn dat er 150.000. . Dat is 6 á 7% van alle huurders.
Wie controleert of huurders aan de inkomenseisen voldoen om sociaal te mogen huren?
Woningcorporaties moeten zich houden aan verschillende regels bij de toewijzing van sociale huurwoningen. De belangrijkste regel is dat huurders niet meer mogen verdienen dan de inkomensgrens die bij hun huishoudensamenstelling past (het gaat om het inkomen van het hele huishouden). In 2022 gaat het om 40.765 euro voor alleenstaanden en 45.014 euro voor meerpersoonshuishoudens.
De bedoeling is te voorkomen dat mensen met een te hoog inkomen in een sociale huurwoning terecht komen. Uiteraard hoort daar de discussie bij hoe hoog die inkomensgrenzen moeten zijn. Wat Aedes betreft mogendie in de huidige woningmarkt hoger liggen. Veel mensen met een inkomen net boven die grens, betalen immers de hoofdprijs in de vrije sector en kunnen geen woning kopen.
De controle op de toewijzing ligt bij de toezichthouder, de Autoriteit Woningcorporaties. Corporaties mogen op beperkte schaal woningen toewijzen buiten de inkomensgrens. Bijvoorbeeld om mensen te helpen die om de een of andere reden snel een sociale huurwoning nodig hebben. Ook het gebruik van die mogelijkheid wordt getoetst door de Autoriteit.
Wat vindt Aedes?
Woningcorporaties zien scheefwonen niet als een probleem. Althans, niet in de mate waarin het zich nu voordoet. Natuurlijk willen we dat sociale huurwoningen terecht komen bij de mensen waar ze voor bedoeld zijn. Maar het is logisch en goed dat sommige huurders een inkomensontwikkeling doormaken. Corporaties voeren geen beleid om hen daarna zo snel mogelijk uit hun huis te krijgen.
Corporaties sturen op gemengde wijken, waarin verschillende mensen door elkaar wonen. Het is goed voor de leefbaarheid dat mensen die wat meer zijn gaan verdienen niet meteen de wijk verlaten. Een aandeel scheefwoners in een wijk heeft wat ons betreft ook een positief effect. We zien in onderzoeken dat juist wijken met veel lage inkomens vaak leefbaarheidsproblemen kennen.
De ervaring leert dat de meeste mensen die meer gaan verdienen zelf op zoek gaan naar een groter huurhuis of een koophuis. In de huidige markt hebben mensen echter weinig alternatieven.
De overheid heeft de afgelopen jaren de mogelijkheid van ‘inkomensafhankelijke huur’ ingevoerd. Met het doel de huurders van een sociale huurwoning met een duidelijk wat hoger inkomen, wat meer huur te laten betalen. Daar is wat voor te zeggen en sommige woningcorporaties maken hier gebruik van, maar zeker niet alle. Corporaties die er voor kiezen geen inkomensafhankelijke huurverhoging door te voeren doen dat vaak omdat ze zien dat de huurders weinig alternatieven hebben. Of omdat ze de wijken gemengd willen houden.
