De Aquariusflat in Amstelveen stond bekend als de horrorflat en kwam regelmatig negatief in het nieuws. Er waren problemen rondom de leefbaarheid, maar ook de kwaliteit van de woningen liet zeer te wensen over, de woningen waren slecht geïsoleerd. ‘Er was een grondige aanpak nodig’, vertelt Thijs Faber, projectontwikkelaar Renovatie en Groot Onderhoud. Met de entree in het midden en een lange gang aan beide zijden, maakte de flat een anonieme indruk. ‘We hebben verschillende scenario’s uitgewerkt. Een van de eerste ideeën was die gangen te breken met extra ingangen en liften. Dat ging ten koste van het aantal woningen, dat wilden we natuurlijk niet. Dus zochten we naar manieren om extra woningen toe te voegen. Zo kwamen we uit bij optoppen’, vat Faber de aanloop naar deze pilot samen. Sacha Ponsen, manager Renovatie en Groot Onderhoud: ‘Dit is voor Eigen Haard de eerste keer dat we zoiets doen. We zien veel voordelen en willen deze manier van bouwen vaker toepassen.’
Bijbouwen en verduurzamen
Om het complex te verbeteren en te verduurzamen was een grondige renovatie nodig. Dat betekende dat de bewoners moesten verhuizen. Alleen het casco is blijven staan. Met de renovatie komen er meer soorten woningen: kleine woningen voor starters, grotere woningen voor gezinnen. En zelfs woningen voor het middensegment. Ponsen: ‘Zo krijgen we verschillende soorten huurders, dat komt de leefbaarheid in de buurt ten goede.’ Ook verduurzaamt Eigen Haard de bestaande woningen. Bijvoorbeeld door de installaties te vernieuwen en de woningen goed te isoleren. Zo gaat de energierekening van de huurders flink omlaag.
Een deel van de huurders keert terug naar de oorspronkelijke woning. Sommigen stromen door naar de optopwoningen. ‘Nog een voordeel’, zegt Ponsen. ‘Doorstromen binnen je eigen buurt wordt makkelijker.’
Eigen Haard kiest ervoor om de Aquariusflat op te toppen met houtbouw.
Wat heb je nodig voor optoppen?
Optoppen kan natuurlijk alleen als de draagconstructie van het complex sterk genoeg is. Eigen Haard koos voor houtbouw, omdat hout veel lichter én duurzamer is dan beton. De woningen zijn op maat gebouwd en hebben een bijzondere uitstraling. Ponsen: ‘Maar je kunt ook pragmatischer zijn en optoppen met modulaire bouw.’ Dat laatste zal sneller en goedkoper zijn.
Wil je optoppen, dan moet je rekening houden met de parkeernorm en het bestemmingsplan. Faber: ‘Wij hadden geluk dat onze plannen pasten in het bestemmingsplan. Daardoor konden we snel beginnen.’ Voor de bewoners en omwonenden betekende de renovatie en de verduurzaming een grote verbetering. Er kwamen dan ook geen bezwaren tegen optoppingspilot. Faber adviseert corporaties wel om huurders vanaf het begin te betrekken bij de plannen en goed uit te leggen wat er gaat gebeuren. ‘Hoe beter je communicatie, hoe minder bezwaren, hoe sneller je kunt beginnen.’
Kansen met optoppen
‘Optoppen biedt veel kansen’, meent Ponsen. We kunnen binnenstedelijk extra woningen bouwen zonder dat we op zoek moeten naar locaties. Het is sneller, goedkoper en duurzamer, want de funderingen liggen er al. Zeker in de naoorlogse wijken zijn er veel mogelijkheden. Die zijn meestal breed opgezet, dus je hebt er veel ruimte. Daarnaast biedt het casco van de naoorlogse flats vaak voldoende mogelijkheden om extra etages van licht bouwmateriaal toe te voegen. En er staan veel dezelfde type flats, als je eenmaal een concept hebt, kun je snel extra bouwen.’
