Sociale circulariteit – wat is het en hoe organiseer je het?

Expert
Anne van Stijn
Adviseur Verduurzaming

Sociale circulariteit is een vorm van sociale duurzaamheid, waarbij bewoners samenwerken aan een circulaire economie én aan onderlinge verbinding. Bij sociale circulariteit werken corporaties met bewoners aan een deel- en ruileconomie. Onderhoud en reparatie zijn hierin belangrijk want hierdoor gaan spullen langer mee. Sociale circulariteit is goed voor het milieu en draagt bij aan lagere kosten voor de bewoners. 

Waarom inzetten op sociale circulariteit? 

‘Als het goed gaat met de bewoners, gaat het goed met de wijk’, aldus Jurgen Klaassen van woningcorporatie de Alliantie. De Alliantie doet ervaring op met sociale duurzaamheid in de wijken. Door vooraf te investeren in ruimtes waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten, ontstaat een draagkrachtige community waar mensen elkaar kennen. Zo draagt de corporatie bij aan preventie in plaats van ‘genezing’ van sociale problemen. Deze werkwijze vraagt om een investering in het sociale domein, die zich terugbetaalt door meer onderling vertrouwen en grotere sociale samenhang. Hierdoor is minder bemoeienis van de corporatie nodig.  

Sociale circulariteit in CityPlot 

De Alliantie heeft 3 circulaire projecten in Buiksloterham, waaronder CityPlot, waarbij de Alliantie samenwerkt met Philadelphia, een zorgorganisatie die mensen met een licht verstandelijke beperking ondersteunt.  

De Cityplot bestaat uit een nieuwbouwproject met 138 twee- en driekamerwoningen. De plint van de nieuwe gebouwen biedt ruimte aan een wasbar voor het wassen en repareren van kleding, een buurtschuur voor reparatie van fietsen en technische klussen en een gezamenlijke ontmoetingsruimte. Deze ruimtes vormen een belangrijke pijler in het circulaire concept. Bewoners van Cityplot kunnen gebruikmaken van de wasbar en buurtschuur en van deelauto's, (bak)fietsen of ander vervoer.  

Klaassen: ‘In het begin leek slechts 20% van de bewoners geïnteresseerd in het circulaire concept. Intussen bereiken we steeds meer bewoners. De wasbar, waar mensen van Philadelphia werken, de fietsreparatie, maar ook het deelautoproject zijn populair. Wij willen bewoners verleiden mee te doen aan de deeleconomie. Een vrije keuze past daarbij.’ 

Hoe inzetten op sociale circulariteit?  

Samen met Philadelphia ontwikkelde de Alliantie een visie voor de uitstraling voor de gezamenlijke ruimten. De ruimtes zijn volledig ingericht met producten uit afval. De Alliantie ziet deze inrichting van gemeenschappelijke ruimtes als een investering in sociaal beheer.  

Om die gemeenschappelijk ruimtes ook echt effectief te laten zijn, moet de corporatie wel een vinger aan de pols houden. Roy Schrijnders van de Alliantie: ‘Monitoring van events en daadwerkelijk gebruik van de ruimte zijn erg belangrijk. In traditionele buurtkamers zie je vaak dat 1 bepaalde doelgroep de ruimte claimt. Maar alleen als alle doelgroepen elkaar kunnen ontmoeten, krijg je een zelfredzame gemeenschap.’ De monitoring gebeurt door wekelijks overleg tussen de wijkbeheerder en de community builders van Philadelphia. Vooral deze community builders spelen een belangrijke rol.  

Philadelphia neemt beheertaken van de Alliantie over in ruil voor een lagere huur. Daarnaast investeert de Alliantie in onroerende zaken, terwijl de roerende zaken de verantwoordelijkheid zijn voor Philadelphia. Zo investeerde Philadelphia in wasmachines en inrichting van de werkplaats voor de fietsen. 

Tips van ervaringsdeskundigen 

Klaassen: ‘Werk vanuit vertrouwen, betrek bewoners en partners die kunnen bijdragen aan sociale circulariteit. Ga op zoek naar een gedeelde ambitie en leg niet alles in detail vast, dat haalt de ziel eruit.’  

Schrijnders: ‘Blijf monitoren, want in de praktijk lopen dingen altijd anders dan je denkt. Zo is de fietswerkplaats een veel groter succes dan we hadden voorzien. Blijf niet hangen in vergaderen, maar ga gewoon doen. Onze ervaring leert ook dat je als corporatie niet volledig uit beeld kan zijn. Je moet blijven communiceren over het circulaire concept en luisteren naar de bewoners.’ 

Lees meer over sociale circulariteit