Liesbeth Spies, Aedes-voorzitter: ‘De Wet Regie is goed nieuws voor iedereen die wacht op een betaalbare en fijne woning. Hierdoor kunnen we sneller én op meer plekken betaalbare woningen bouwen. Provincies en het Rijk krijgen de mogelijkheid om knopen door te hakken als het in regio’s en gemeenten niet snel genoeg gaat. Wel maken we ons ernstig zorgen dat statushouders op geen enkele manier urgentie kunnen krijgen, ook niet als ze bijvoorbeeld dakloos zijn. Deze vorm van uitsluiting is zeer onwenselijk. We roepen de Eerste Kamer op dit onderdeel van de wet te repareren.’
Hieronder de belangrijkste punten uit het wetsvoorstel. Later volgt een uitgebreid artikel met de belangrijkste punten voor corporaties, inclusief de aangenomen amendementen en moties.
Regie op aantallen woningen en locaties
Het Rijk, provincies en gemeenten stellen een volkshuisvestingsprogramma op, dit vervangt de woonvisie. In dit programma staat onder andere welk aandeel van de woningprogrammering betaalbaar is, de woonbehoefte van aandachtsgroepen en hoe de bestaande voorraad beter benut kan worden.
Op basis hiervan maakt de gemeente met de corporatie en huurdersorganisatie lokale prestatieafspraken. De provincie en het Rijk kunnen ingrijpen in het gemeentelijk volkshuisvestingsprogramma om dit in lijn te brengen met het provinciale en nationale volkshuisvestingsprogramma. Ook kunnen ze ingrijpen in het gemeentelijk omgevingsplan als er niet genoeg locaties voor betaalbare woningen worden opgenomen.
Regie op betaalbare woningen
Landelijk, provinciaal en regionaal moet van de totale nieuwbouw 2/3 betaalbaar, 30% sociale huur en 25% betaalbare koop zijn. Wanneer een gemeente onder het landelijk gemiddelde sociale huurvoorraad zit dan moet ze verplicht 30% sociale huur bouwen.
Wanneer een gemeente boven het landelijk gemiddelde sociale huurvoorraad heeft, dan moeten ze 40% voor middenhuur/betaalbare koop bouwen. Na deze ene opdracht moeten gemeenten met elkaar in de woningbouwregio in gesprek over de aanvullende opdracht.
Zo moeten op regioniveau 2/3 betaalbaar, 30% sociaal en 25% betaalbare koop bereikt worden. Voor sociale huur, middenhuur en betaalbare koop zijn definities opgenomen zodat er échte betaalbare woningen worden gebouwd.
Evenredige huisvesting urgent woningzoekenden, zorgen over statushouders
Er zijn 9 groepen woningzoekenden die wettelijke urgentie krijgen op basis van deze wet. Gemeenten maken met elkaar in de regio de afspraak welk aandeel van de vrijkomende voorraad naar deze urgent woningzoekenden gaat. Een individuele gemeente mag hiernaast nog extra groepen urgenten toevoegen, denk aan stadsvernieuwingsurgenten.
Het aangenomen amendement zorgt ervoor dat statushouders op geen enkele manier urgentie krijgen. Een dakloos gezin met minderjarige kinderen krijgt bijvoorbeeld urgentie. Een dakloos gezin met minderjarige kinderen met een verblijfvergunning krijgt géén urgentie. Dit is een onderscheid tussen mensen, dat je niet wilt maken.
Aedes verzet zich daarom tegen dit amendement, zo hebben we samen met VNG en Woonbond eerder duidelijk gemaakt. De minister heeft richting beide Kamers aangegeven ‘de uitvoerbaarheid en rechtmatigheid van dit amendement te beproeven’.
In de beslisnota als bijlage van deze Kamerbrief is te lezen dat er bij dit amendement ook zorgen zijn over de juridische houdbaarheid. Vanwege in strijd met het verbod op discriminatie op grond van nationaliteit in artikel 1 van de Grondwet.
Verstevigen lokale prestatieafspraken
De Wet Regie moet regelen dat alle partijen aan dezelfde duidelijke doelstellingen werken om zo meer mensen een dak boven hun hoofd te bieden. Daarvoor komt er meer wederkerigheid in de lokale prestatieafspraken.
Gemeente, huurdersorganisatie en corporatie kunnen een geschil over elkaar aanhangig maken, in de totstandkoming én nakoming van de prestatieafspraken. Alleen een geschil richting de huurdersorganisatie in de nakoming is niet mogelijk. Uiteraard kan deze escalatie pas ná een gesprek.
Verder nodigt de gemeente zorgorganisaties uit om input te leveren op de prestatieafspraken. Ze tekenen hierbij niet mee.
Voor corporaties vervalt de woningmarktgrens en komt het werkgebied te liggen bij de provinciegrens. Daarbij worden de huidige ontheffingen permanent om zo solidair aan de opgave te werken.
Versnellen beroepsprocedures
Veel woningbouwprojecten lopen nu jarenlange vertraging op door bezwaar- en beroepsprocedures. De Wet Regie brengt het belang van de bezwaarmaker en de woningzoekende meer in balans.
Voor woningbouwprojecten geldt dat beroep maar 1 keer (in plaats van 2 keer). Dit gaat gelijk naar de Raad van State, die binnen 6 maanden uitspraak moet doen.
Aedes: goed dat de Wet Regie als bouwsteen er eindelijk lijkt te komen
De Wet Versterking Regie Volkshuisvesting hangt al jaren boven de markt. In woondealregio’s wordt al gewerkt met 2/3 betaalbaar en 30% sociale huur. Ook beoordeelt de Raad van State sinds vorig jaar veel woningbouwprojecten al met voorrang.
Wanneer de wet ingevoerd wordt, biedt dit de wettelijke borging hiermee door te gaan. Op meer plekken komen betaalbare woningen en dat is goed nieuws voor (urgent) woningzoekenden. Aedes roept de politiek op het wetsvoorstel snel in de Eerste Kamer te behandelen. En roept op het verbieden van elke vorm van urgentie voor statushouders uit het wetsvoorstel te halen.
