Minder sociale huurwoningen, meer potentiële huurders
Binnen de totale woningvoorraad daalt het percentage sociale huurwoningen snel: tussen 2015 en 2020 van 29,3% naar 27,2%, terwijl de corporatiedoelgroep groeit. Het aantal gereguleerde particuliere huurwoningen daalde tussen 2015 en 2020 met ongeveer een vijfde. En de sterk stijgende prijzen maken koopwoningen steeds minder bereikbaar voor lagere inkomens, zo laat de Autoriteit weten.
Aedes waarschuwt al langer voor de krapte op de woningmarkt. Door de huidige krapte ontstaat er concurrentie tussen doelgroepen. Martin van Rijn, voorzitter Aedes: ‘Juist in dit segment moeten overheden zorgen voor voldoende woningen, in veilige en leefbare wijken, die toegankelijk zijn voor mensen met lage inkomens en urgenten. Want steeds vaker zien we dat er kleine woningen met een huur net onder de liberalisatiegrens worden toegevoegd, maar die niet beschikbaar zijn voor de échte doelgroep van sociale huur.’
Sleutelrol gemeenten
De Aw ziet dat corporaties wel nieuwe woningen wíllen bouwen, maar dit vaak onvoldoende kunnen. Bijvoorbeeld omdat de ‘grondposities’ van corporaties de afgelopen jaren sterk zijn teruggelopen en ze onvoldoende toegang hebben tot betaalbare bouwkavels is de nieuwbouwproductie door corporaties onzeker.
Ton Hugens, directeur van de Autoriteit woningcorporaties: ‘Gemeenten hebben een sleutelrol en kunnen bevorderen dat corporaties meer mogelijkheden krijgen voor nieuwbouw. De lokale prestatieafspraken over nieuwbouw moeten ook door gemeenten gestut worden. Het Rijk kan hierbij helpen door instrumenten in te zetten, zoals subsidies voor locatieontwikkeling en het kiezen voor nieuwe grootschalige bouwlocaties, waarmee gemeenten verder kunnen.’
Martin van Rijn: ‘Te vaak raken plannen vertraagd of helemaal afgezegd, omdat er te weinig bouwlocaties zijn, te weinig ambtenaren die de procedures kunnen begeleiden of omdat de lokale regels te complex zijn. Ik wil gemeenten oproepen om rekening te houden met de uitval van plannen door ‘over te programmeren’ en om overige belemmeringen in procedures aan te pakken. De nood is aan de man.’
Hoge investeringsvoornemens
De nieuwbouwproductie van de corporaties stijgt licht in 2020. Maar blijft nog veel te laag in verhouding tot wat er nodig is. Een snelle verhoging van de productie valt op korte termijn echter niet te verwachten – ondanks de hoge investeringsvoornemens in de meerjarenbegrotingen van de corporaties. In de toekomst verbetert de financiële ruimte bij corporaties door de aangekondigde definitieve afschaffing van de verhuurderheffing.
Corporaties hebben ruimte nodig
Van Rijn: ‘Dit rapport laat eens te meer zien hoe belangrijk de rol van corporaties is in de volkshuisvesting. Steeds meer mensen hebben behoefte aan een betaalbare huurwoning. Om die te kunnen realiseren, hebben corporaties ruimte nodig. Financiële ruimte én grond om op te bouwen. Samenwerking en goede afspraken met onder andere bouwbedrijven, installateurs en (mede)overheden is daarbij van groot belang. Corporaties kúnnen het niet alleen. Voor de nieuwbouw willen we met gemeenten onder andere afspreken dat zij voldoende bouwgrond ter beschikking stellen, procedures versnellen waar het kan en het mogelijk maken dat er overal minimaal 30% aandeel van échte sociale huur wordt gerealiseerd.’
