Volgens de wet moet ieder complex veilige vluchtwegen hebben. Wat dat betekent, is duidelijk omschreven. Bewoners mogen bijvoorbeeld geen brandbare spullen op de gang of galerij neerzetten. Ook moet er voldoende ruimte zijn, zodat mensen bij brand het gebouw snel kunnen verlaten. In de praktijk betekent dit vaak dat huurders in een complex spullen moeten weghalen, of hun scootmobiel ergens anders moet parkeren. ‘Onze huurders ervaren dat nog wel eens als betuttelend’, weet Rania Haverkotte, projectleider beleid bij woningcorporatie Maasdelta. ‘Zij zien de gezamenlijke buitenruimte als iets dat van hen is, waar je je als woningcorporatie dus niet mee mag bemoeien. Maar veiligheid is van ons allemaal. En wij hebben daarin dan ook allemaal een verantwoordelijkheid en zorgplicht.’
Samen een oplossing zoeken
De meerderheid van de bewoners heeft begrip voor deze regels en geeft gehoor aan de oproep van de corporatie om brandbare spullen weg te halen en vluchtroutes vrij te houden. Maar er is ook een groep die geïrriteerd raakt. ‘Mensen willen de gezamenlijke ruimtes wat gezelliger maken. Of ze hebben een scootmobiel die ze graag dicht bij de voordeur parkeren. Als je dan als corporatie van bovenaf regels oplegt, krijgen zij het gevoel dat zij persoonlijk worden aangepakt.’ Maasdelta gaat daarom zo veel mogelijk het gesprek aan met de huurders en geeft hun veel extra aandacht. ‘We zoeken samen naar een oplossing. Dat begint met goed luisteren en vragen stellen. Zo ontdek je wat huurders zou kunnen helpen om wél achter het beleid te staan. We hadden bijvoorbeeld een bewonerscommissie die altijd activiteiten organiseerde op de galerij, waardoor de vluchtweg geblokkeerd werd. Nu zoeken we een ruimte voor die activiteiten: zodat de bewoners elkaar kunnen blijven ontmoeten en de vluchtweg weer vrij is.’
Bij een aantal complexen waar veel senioren wonen maar geen scootmobielruimte is, zoekt Maasdelta naar andere oplossingen samen met bewoners en de afdeling Wmo van gemeente. ‘Met de toenemende vergrijzing zien we die steeds meer complexen die geen geschikte ruimte hebben, maar waar wel steeds meer senioren wonen. Ik zou alle corporaties dan ook aanraden daarmee rekening te houden in hun plannen.’
Ambassadeurs vertellen over vluchtwegen
Wat heel goed helpt in de voorlichting, is andere partijen inzetten om het verhaal te vertellen, weet Haverkotte uit ervaring. ‘We roepen de hulp in van de brandweer. Die hebben natuurlijk heel veel ervaring met incidenten, die verhalen maken indruk. Zeker als er beeldmateriaal aan te pas komt. Maar ook bijvoorbeeld zorg- en welzijnsorganisaties die contact hebben met onze bewoners in de ontmoetingsruimte, kunnen invloed uitoefenen.’ Haverkotte merkt verder dat bewonersorganisaties, als ze eenmaal om zijn, hele goede ambassadeurs kunnen zijn. ‘Je neemt sneller iets aan van je buurman, dan van een instantie als de woningcorporatie.’
Samengevat kunnen we stellen dat top down alleen maar regels en maatregelen opleggen een averechts effect heeft. Haverkotte: ‘Wees duidelijk over de regels die gelden, maar ga daarnaast het gesprek aan, zoek samen naar oplossingen en zet ambassadeurs in.’