In het plenaire deel verwoordde Leonard Geluk, algemeen directeur VNG het zo: ‘Wij zijn niet 2 losse werelden. We hebben elkaar hard nodig om woningbouw te realiseren. We moeten meer standaardiseren, we moeten elkaar aanspreken. Maar laat het niet bij praten alleen, ga ook doen.’ Aedes-voorzitter Martin van Rijn vulde hem aan: ‘Laten we kritisch blijven en ons afvragen: organiseren we processen nu slim? Wat kunnen wij doen om bottlenecks aan te pakken? Werken de versnellingstafels zoals ze bedoeld zijn? Ik vraag me wel eens af of we voldoende irritante aanjagers hebben rondlopen, wat mij betreft mag iedereen, ook corporaties, die rol pakken.’
Ken elkaar en wissel mensen en kennis uit
De gesprekken in kleine kring waren constructief en (zelf)kritisch. Een wethouder uit het midden van het land: ‘Laten we eerlijk benoemen wat niet goed gaat. Gemeenten zijn het middelpunt van processen gemaakt. Veel processen stokken bij gemeenten omdat er bijvoorbeeld geen projectleider is. Zo iemand is nodig om het proces aan te jagen. En soms is expertise van andere partijen nodig.
Laat gemeenten meer gebruikmaken van andere partijen. Leen elkaars mensen. Een collega-wethouder verwoordde het zo: ‘Het is ook belangrijk rust in processen in te bouwen. Bij ons werken mensen van de gemeente, corporaties en andere partijen een dag per week in dezelfde ruimte, op hetzelfde kantoor. Daardoor is er regelmaat in het contact, zijn de lijnen kort en leer je elkaar echt kennen. Dat brengt én rust én levert tijdswinst op.’
Stel prioriteiten en focus op versnellen
Aan een andere tafel vond deze aanpak gehoor. Een corporatiebestuurder: ‘We moeten een gezamenlijke taal ontwikkelen. Ga samen zitten met projectontwikkelaars en maak duidelijk keuzes. Stel samen prioriteiten voor wat betreft capaciteit, budgetten en proces; en focus daarbij echt op versnellen. Dat kan door trajecten parallel te starten en onderlinge kennis te benutten.’
Escaleer tijdig
Aan een andere tafel gaf een wethouder aan dat de gemeente niet op micro-niveau moet sturen bij prestatieafspraken. Zet de beslissers aan tafel, en laat in projecten medewerkers mét mandaat aan aanschuiven. En als het vastloopt, escaleer dan tijdig, maar in positieve zin. Een wethouder: ‘Nu gebeurt escalatie naar bestuurlijk niveau vaak laat, daarmee gaat veel tijd verloren.’
Woningzoekenden grotere rol
‘Om in de gemeenteraad ook positieve zienswijzen voor plannen te krijgen, moeten we woningzoekenden naar de raad krijgen. Nu wordt het geluid van woningzoekenden vaak niet gehoord, terwijl omwonenden zich wel organiseren en van zich laten horen.’ Aldus een wethouder. Corporatiebestuurder Erik Gerritsen vertelde dat ze bij Ymere woningzoekenden actief mobiliseren: ‘We namen ze mee naar de Provada. En misschien moeten woningzoekenden een politieke partij oprichten.’
Investeringscapaciteit: de opgave moet centraal staan
Tijdens de plenaire afsluiting legde de wethouder Wonen van een middelgrote gemeente de vinger op een zere plek: ‘Er is dringend investeringscapaciteit nodig. Plannen zijn er bij ons wel, locaties ook. Alleen zitten corporaties in mijn gemeente aan hun financiële taks. Wie springt er bij?’ Het leverde direct het aanbod op van een bestuurder van een corporatie in de regio: ‘Ik wil hier zeker over doorpraten!’
Martin van Rijn: ‘Deze bereidheid om te praten sluit naadloos aan bij de gesprekken die we in de sector voeren over solidariteit. We moeten elkaar helpen als het nodig is en als het financieel uit kan. De opgave moet centraal staan, met bondgenootschap kunnen we onze doelen halen. En de VNG en Aedes zijn samen het motorblok voor onze Uitvoeringsagenda Wonen. Laten we de samenwerking over de volle breedte in Nederland doortrekken, dan kunnen we het verschil maken.’
