Voor iedereen is wonen van waarde, maar niet vanzelfsprekend

Wonen is de basis van je ontwikkeling. Huisvesting biedt veiligheid en zekerheid. Daarmee is huisvesting - net als andere vormen van bestaanszekerheid – een van de basisbehoeftes onderaan de piramide van Maslow. Het is de plek waar je na een drukke dag op je werk of studie weer naar terug kan keren. Zonder woning kun je je niet goed verder ontwikkelen en stel je levensbeslissingen uit. Het gebrek aan woningen heeft daardoor steeds meer gevolgen voor het welzijn van starters die nu buiten de boot vallen. Zij zijn de outsiders op de woningmarkt. Daarom moeten we het hebben over waardig wonen. Voor iedereen.

Het motto van het coalitieakkoord betekent niet alleen stenen stapelen, maar vooral ook het cement in de samenleving herstellen. Dat betekent opnieuw verbindingen leggen, contacten herstellen en nieuwe stimuleren. Veel kunnen en zullen bewoners zelf oppakken. Maar omdat veel mensen al langere tijd in isolatie of op grote afstand van elkaar leven, is een actieve inzet nodig om bewonersinitiatieven te omarmen en te stimuleren, in gezamenlijke actie tegen eenzaamheid. We moeten onszelf ook weer heruitvinden, in samenleven, samenwerken en samenwonen.

Iedereen zou kans moeten kunnen maken op fijne woonruimte, of je wieg nu in een flat of grachtenpand staat. Maar die kansen zijn in Nederland niet eerlijk verdeeld, niet in het onderwijs, zo constateerde de SER in de verkenning over gelijke kansen in het onderwijs– maar ook niet op de woningmarkt. Als je opgroeit in een fijne stabiele woonomgeving, in een prettige buurt, zijn je kansen om het leven te kunnen leiden dat je graag zou willen leiden veel groter. 

Ook samenwonen is niet altijd vanzelfsprekend. Er zijn stevige samenwoonboetes in de sociale zekerheid. En dat is jammer, want samenwonen creëert woonruimte voor anderen, voorkomt onnodige CO2-uitstoot, en bestrijdt armoede en eenzaamheid. Eenzaamheid heeft net als roken een sterk verhoogde sterftekans.

Mariëtte Hamer constateert dat op drie punten aan de woningmarkt gewerkt moet worden: punt één is de toegankelijkheid van wonen, punt twee gaat over het creëren van voldoende ruimte voor duurzaam bouwen en het derde punt gaat over gezond wonen voor iedereen.

Martin van Rijn gaf in zijn nawoord aan dat de beelden van de stroom vluchtelingen uit de Oekraïne pijnlijk duidelijk maken wat een fijne woning in een veilige wijk voor iemands leven betekent.

Ook de vele woningzoekenden in Nederland ervaren dagelijks de impact van de woningnood. We doen hen te kort door de woningnood te verengen tot een uit balans geraakte markt voor woningen. Het gaat om ‘huisvesting van het volk’. Een opgave die is verankerd in onze grondwet.

Woningcorporaties hebben van oudsher hierin een belangrijke taak die zij nu weer ten volle kunnen oppakken. Alles bij elkaar is de opgave nu zo groot dat die alleen in gezamenlijkheid kan worden opgepakt. Er zijn nieuwe allianties nodig waarin alle partners van de woningmarkt en het sociale domein een belangrijke rol spelen. Naast financiële ruimte en minder regels is ook uithoudingsvermogen nodig. 100.000 woningen kost veel tijd. Verduurzamen van woningen eveneens.

Corporaties zijn bereid om hun aandeel op te pakken en weer het verschil te maken. Dat kon vroeger, en zal dus in de toekomst ook kunnen. Omzien voor de toekomst.

Aedes wil met een jaarlijks terugkerende lezing meer recht doen aan de waarde van wonen. Wat is de impact van een fijne, veilige thuisbasis op ons welzijn? Dit jaar reflecteerde Mariëtte Hamer op dit thema. Zij is nog tot 1 april 2022 voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Per die datum is ze benoemd tot onafhankelijk regeringscommissaris om de problematiek van seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag te helpen aanpakken en tot een blijvende cultuurverandering te komen.