Bestrijding energiearmoede – zo doen Talis en Mooiland dat

Volgens TNO is er sprake van energiearmoede als mensen niet in staat zijn hun energierekening te betalen, naast alle andere uitgaven voor levensonderhoud. Of dat ze minder energie gebruiken dan ze zouden willen, mensen doen bijvoorbeeld de verwarming niet aan. (TNO Onderzoek 2021)

Gerrits ziet dat alle corporaties nu de handen uit de mouwen steken om woningen te verduurzamen: ‘Maar ja, woningen energiezuinig maken kost tijd. Terwijl energiearmoede iets is van gisteren, vandaag en morgen. Daarom is het goed dat corporaties nu in de actiestand staan.’ Kerckhoffs herkent dat, en voegt daaraan toe: ‘Bij energiearmoede kunnen wij als corporatie tenminste aan knoppen draaien. Woningen met slechtere labels isoleren bijvoorbeeld, zodat onze huurders een lagere energierekening krijgen.’

Talis gebruikt het onderzoek van TNO als basis van de aanpak van energiearmoede. Kerckhoffs: ‘We zoomen in op buurtniveau, samen met andere corporaties in onze regio’s. Waar zitten die slechtere energielabels, welke buurten kennen relatief veel huurders met betalingsproblemen?’ Met die informatie kan Talis zogenoemde energiefixers gericht inzetten, een project van de gemeente Nijmegen. Deze energiefixers helpen bewoners door direct en kosteloos tochtstrips, radiatorfolie en dergelijke in de woning aan te brengen.

Woningen verduurzamen is natuurlijk iets voor de langere adem. Om huurders die in een woning met een lager energielabel wonen, direct te helpen, wijst Talis bijvoorbeeld op de mogelijkheden voor energietoeslag, die de gemeente uitkeert. ‘Je wilt mensen uit de problemen houden’, vertelt Kerckhoffs. ‘Of in ieder geval met vroegsignalering voorkomen dat problemen volledig uit de hand lopen.’

Mooiland werkt samen met gemeenten en collega-corporaties in Noordoost Brabant, met een gezamenlijke ‘klusbus voor energiebesparing’ om lokaal de doelgroep te bereiken. Gerrits: ‘Het begint met aankloppen bij de huurders, vragen wat ze willen: ledlampen, radiatorfolie, tochtstrips … En dan niet alleen een brievenbusborstel afleveren, maar ook helpen die borstel aan de deur te schroeven. Op regionaal vlak regelen we die bus, lokaal komen we in contact met de huurders. Want naast die ledlamp is het gesprek met bewoners net zo belangrijk: hebben ze recht op energietoeslag? Hebben ze ondersteuning nodig?’

Uiteindelijk moeten huizen natuurlijk zodanig worden gerenoveerd dat voor iedereen de energierekening zo laag mogelijk is. Mooiland wil in 2030 alle sociale huurwoningen op gemiddeld label A hebben. ‘Dat gaat ons lukken’, stelt Gerrits. De grootste uitdaging is het gebrek aan arbeidskrachten. De wachttijden voor bijvoorbeeld warmtepompen zijn al opgelopen tot meer dan een half jaar. Daar komt een grote prijsonzekerheid bij.

Ondanks de uitdagingen voor de lange termijn is er veel laaghangend fruit waar álle corporaties nu al mee aan de slag kunnen. Kerckhoffs: ‘Maak gebruik van wat andere corporaties al hebben gedaan, ga niet zelf het wiel uitvinden. En wacht niet op de gemeente, maar zoek hen zelf op.’ Gerrits adviseert om samen te werken met de gemeenten, maatschappelijke partners, maar bovenal met eigen collega’s, die bij de huurders achter de deur komen. 

Kerckhoffs en Gerrits zien beide dat door de energiearmoede afdelingen milieu en ruimte van gemeenten nu opeens nauw samenwerken met de afdeling sociaal. Gerrits: ‘Dat is dan de positieve kant van het verhaal. Mensen die elkaar eerst bij wijze van spreken niet kenden, weten elkaar nu opeens te vinden. En werken samen aan een oplossing. Stimuleer die samenwerking, want samen kom je verder!’