Martin van Rijn: Sociale volkshuisvesting gaat om mensen, niet om stenen

Met die kanteling in het debat, verandert ook de positie van woningcorporaties en wat er van hen verwacht wordt. Met het Rijk (via de Nationale Prestatieafspraken), met de provincies (via de regiodeals) en vooral met de gemeenten (via de lokale prestatieafspraken). Corporaties zijn steeds meer bondgenoot. Het kan ook niet anders. De woningnood vraagt meer dan ooit om samenwerking.

De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb zette in zijn lezing de Waarde van wonen het spotlicht op plekken waar de situatie het meest schrijnend is, zoals bijvoorbeeld Rotterdam-Zuid. Maar ook op heel veel andere plekken overal in het land had én heeft de samenleving een grote gezamenlijke verantwoordelijkheid om perspectief te bieden. Gezamenlijk, want ook al gaat het om klassieke maatschappelijke volkshuisvestingsopdrachten, woningcorporaties kunnen het niet alleen.

Als het om nieuwbouw gaat, staan corporaties in de startblokken om hun productie sterk op te voeren, zei Martin van Rijn. Wel zijn de omstandigheden na de Nationale Prestatieafspraken ongunstiger geworden. De bouwlocaties ontbreken, stikstof zet de bouw op slot, de bouwkosten stijgen sterk en de rente heeft een grote impact op de woningmarkt. Om stilval te voorkomen, moeten we niet op elkaar wachten, maar juist samen met marktpartijen een stap vooruit doen.

De oorlog in Oekraïne heeft een nieuwe werkelijkheid gecreëerd met torenhoge energieprijzen en energiearmoede tot gevolg. We hebben afspraken om EFG-woningen aan te pakken. Maar in deze nieuwe werkelijkheid wordt van corporaties een nog hoger tempo gevraagd. Hoe zorgen we dat we de schaarse capaciteit in de bouw maximaal richten op deze woningen, hoe gaan we om met schaarste aan grondstoffen en hoe gaan we regels en procedures bij gemeenten en andere overheden aanpassen om snelheid te maken?

Wat betreft onderhoud en renovatie van de bestaande woningvoorraad wordt meer én meer verwacht van de corporaties. Maar die verwachting is meer dan ooit verbonden met samenwerken in de wijk op het terrein van zorg, welzijn, veiligheid. Voor de veelal kwetsbare huurders zullen corporaties samen met de gemeente het verschil proberen te maken. Als het er op aankomt zit hier de kern van wat corporaties willen zijn: sociale volkshuisvesters.

Dat corporaties zich daarvoor verantwoordelijk voelen, blijkt ook uit onze inspanningen om de huren betaalbaar te houden. Dit jaar matigen wij de huurverhogingen en verlagen wij de huren voor een kwart van onze huurders met de laagste inkomens. Dat heeft grote impact op de toekomstige financiële positie van de corporaties in een woelig financieel-economisch getij. Geen reden om op de rem te trappen. Juist niet. Wel betekent het gezamenlijk oog houden op de lange termijn. Immers, boekhoudkundige marktwaarde-berekeningen veranderen bakstenen niet in bankbiljetten.

Laten we bij alle cijfers over aantallen nieuwbouwprojecten, cijfers over betaalbare huren, cijfers over verduurzamingsmaatregelen, cijfers over woningzoekenden ons vóór alles realiseren dat achter ieder cijfer een mens schuilgaat. En met ieder mens een heel leven. Een leven vol kansen, een leven dat een waardevolle bijdrage kan leveren aan onze maatschappij, onze economie en onze welvaart.

Een waarde niet zozeer in financiële zin maar juist in de maatschappelijke zin. Omdat het om mensen gaat en niet om stenen. Een goede woning in een veilige wijk draagt je bestaan. Om jezelf te ontwikkelen, te studeren, te werken, je in te zetten voor anderen in je buurt en dit alles leidt weer tot meer inkomen, betere gezondheid, meer plezier en kwaliteit van leven.

Een goede woning maakt het verschil, tussen zorgen en gemoedsrust, tussen ziek en gezond zijn, tussen stilstand en ontwikkelingsmogelijkheden. De urgentie neemt voorlopig alleen maar toe. Te veel mensen staan nog aan de kant. Het vraagt van iedereen een uiterste inspanning om de kloof te dichten tussen degenen die een woning hebben en zij die een woning zoeken. In die zin is de waarde van wonen ook een maatschappelijk debat: voor welke waarden staan we in Nederland samen?