Hoe BrabantWonen de woonzorg-opgave oppakt

Expert
Pieter van Hulten
Belangenbehartiger

Al meer dan 20 jaar werken BrabantWonen en BrabantZorg nauw samen in noordoost Brabant en Bommelerwaard. ‘Broer en zus’ stelden samen een meerjarig ambitieplan Wonen & Zorg op, vooruitlopend op de woonzorgvisies die het Rijk verlangt van gemeenten. Want, ‘we hebben allemaal een verantwoordelijkheid hierin. Iedereen moet aan de slag met het Wonen en Zorg-domein, ongeacht of dat een verplichting wordt’, zegt Harrie Windmüller, directeur-bestuurder bij BrabantWonen.

Daarin is de corporatie een van de gunstige uitzonderingen. Want uit recent onderzoek van Finance Ideas blijkt dat de concretisering van plannen wonen en zorg bij gemeenten en corporaties een zorgenkindje blijft. Slechts 1 op de 5 corporaties beschikt over een uitgewerkte visie wonen met zorg en bijbehorend beleid. Bij gemeenten is het nog droeviger gesteld, slechts 1 op de 10 heeft een uitgewerkte visie met bijbehorend beleid.

Bestuurlijk overleg tussen Wonen en Zorg

De samenwerking tussen de 2 organisaties is structureel geborgd in een bestuurlijk overleg elke 6 weken. Ook komen 2 programmateams dan samen: een team vastgoed en een team ontwikkeling. ‘Het is een waardevolle samenwerking voor beide organisaties, we kennen elkaars taal en werkveld, en vullen elkaar daardoor snel en goed aan.’

Uit het gezamenlijke ambitieplan:

In onze wijken en buurten werken we aan de leefomstandigheden, zodat diverse bewonersgroepen er prettig en met zo min mogelijk zorgen kunnen samenleven. En zodat ze er ook kunnen blijven wonen als het allemaal niet meer vanzelf gaat, door ouderdom of ziekte. We willen daarbij graag dat mensen initiatief nemen, meewerken aan hun eigen straat of buurt.

De mens dwingt samenwerking af

Naast de samenwerking met BrabantZorg werkt BrabantWonen ook aan  de huisvesting van daklozen, jongeren en mensen uit een ggz-instelling. ‘En daarbij werken we ook met talloze andere zorg- en welzijnsorganisaties in de regio samen.’ De visie van Windmüller is dat je altijd vanuit de cliënt/huurder of het vraagstuk moet redeneren: ‘De mens is een geheel en dwingt samenwerking af.’ Dus, ga als betrokken organisaties samen het maatschappelijke vraagstuk ontleden en kijken wie wat doet, hoe het (beter) aansluit en wat er verder nog nodig is. Dat betekent concreet dat je gezamenlijk met de cliënt/huurder aan tafel gaat en 3 vragen stelt: wat wil je, wat kan je zelf en wat heb je nog nodig? Op deze manier is het vraagstuk voor alle partijen helder en de samenwerking optimaal.

3 uitgangspunten: preventie, collectiviteit en technologie

Wonen, zorg en welzijn in de wijk is ook een actielijn in het ambitieplan van BrabantWonen en BrabantZorg. Daarin staat: ‘..we trekken samen op met onze partners in de regio om aandacht te vragen voor de noodzakelijke veranderingen in de manier waarop wij nu en in de toekomst samenwerken in de wijk.’ Dat vraagt om substitutie (‘vervanging’): van zorg naar preventie, van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid en van individuele oplossingen naar collectieve oplossingen.

Technologie is daarbij een belangrijke pijler. ‘Daarin vervullen wij een aanjaagfunctie. In 2022 hebben we samen met opleiders uit de regio 2 ‘pilot’-woningen ingericht met alle beschikbare technologie die het thuis wonen, mantelzorgen en werken ondersteunt.’ 
Dit project bouwen we samen met de gemeente ’s-Hertogenbosch uit naar een social lab waar we ‘zelfstandig wonen met technologie’ verder onderzoeken. ‘En we gaan kijken of we een aantal woningen met technologie kunnen verrijken om zo de kwetsbare oudere en zijn mantelzorgers te ondersteunen in het zelfstandig wonen. Een vraag hierbij is hoe we een en ander zo goed mogelijk laten aansluiten bij de processen in de zorg. Een tweede doel is data te verzamelen om de zorgvraag van de huurder te kunnen voorspellen. Als je bijvoorbeeld met behulp van sensoren ziet dat iemand steeds meer gaat sloffen, dan weet je bijna zeker dat deze persoon op korte termijn zal vallen. Dus met die data kan je zorg en ondersteuning bieden voordat het een ernstig probleem wordt.’  

(tekst gaat verder onder afbeelding)

robotica BrabantWonen

‘Koninklijke bescherming’

Windmüller heeft onlangs zijn pensioen aangekondigd (per 1 januari 2025), maar wil graag vanuit zijn ervaring en bevlogenheid kennis en ervaringen blijven delen:

  • Ga samen met partners het gesprek, de discussie aan vanuit het probleem in plaats van je af te vragen ‘ben ik daar van?’. Maatsschappelijke vraagstukken zijn een verantwoordelijkheid van iedereen. De financiën komen later wel.
  • En ga ook samen in gesprek met mensen zelf in de wijk om een probleem helder te krijgen en spreek ze ook aan op eigen verantwoordelijkheid en actie. Biedt samen met partners ondersteuning als dat nodig is.
  • Geef medewerkers vervolgens ook ‘koninklijke bescherming’: rugdekking bij beslissingen. Zij komen met oplossingen die we aan de bestuurstafel niet kunnen bedenken. 
  • Zorg voor ‘georganiseerd leren’. Door collega’s te trainen, te ondersteunen en door feedback op te halen, geef je hen professionele zelfstandigheid en mandaat.  
  • Denk groot en begin klein. Loslaten is eng. Maar na de eerste casus kun je al evalueren.